«Թարաֆ» թերթի լրագրող Հիլարի Քափլանը, անդրադառնալով Սուլեյման Դեմիրելի գլխաշոր կրող կանանց հասցեին արված «Թող գնան արաբական երկներ» արտահայտությանը, վերլուծել է այն բոլոր հավանական, անմարդկային ընթացքը, որոնք կարող էին գործարկվել, եթե գոյություն չունենային վերահսկող համապատասխան կառույցները, այսինքն ըստ հոդվածագրի` կլիներ այն, ինչ տեղի ունեցավ 1915թ. Օսմանյան Թուրքիայում:
«Տեղի ունեցած իրադարձություններից մինչ այս տարվա ապրիլի 24-ը, գրեթե մեկ դար անց, առաջին անգամ ոգեկոչեցինք մեր այդ կորուստների հիշատակը: Այո´, ուշ եղավ, մի քիչ էլ` դժվար, սակայն
արեցինք մենք: Տարիներ շարունակ միմիայն սպանված մահմեդականների համար սգացող այս
երկիրը առաջին անգամ սպանված հայերի համար ասաց՝ Երանի~ նման բան չլիներ», գրում է Քափլանը իր «Ի՞նչ են ուզում հայերը մահմեդականներից»
հոդվածում:
Իր ելույթումհեղինակը հակիրճ ներկայացրել է գրքի
բովանդակությունը, անդրադառձել 1915 թվականինտեղիունեցածողբերագականիրադարձություններումհամիդյանգնդերինեւքրդերիունեցած ողբերգական դերին:
«Այս
տողերը գրում եմ Սիրիայի անապատում գտնվող մի վայրում: Սիրիայի անապատում
շրջելիս հաղորդագրություն ուղարկեցի Ստամբուլում ապրող իմ հայ եղբայրներից
մեկին և հայտնեցի, թե այս պահին անապատում շարժվում ենք Դեր Զորի
ուղղությամբ, հետևյալ պատասխանն ուղարկեց. «Ողջույն եմ ուղարկում
Հայդարփաշա կայարանում ճամփա ընկնելու վայրից դեպի վերջին կանգառ»:
Այսօր
աշխարհի 21 երկրներ 1915 թ.
Օսմնայան կայսրությունում տեղի ունեցած իրադարձությունները որակել են որպես
ցեղասպանություն: Այս 21 երկրները տարբեր ժամանակներում պաշտոնապես
ճանաչել են հայոց ցեղասպանությունը: Այս քարտեզում մուգ գույնով ներկված
երկրները ազգային ժողովի կողմից հայոց ցեղասպանության իսկությունը ճանաչած
պետություններն են: Իսկ բաց գույնով ներկված պետություններում հայոց
ցեղասպանությունը ճանաչել են մասամբ. Որոշ նահանգներում այն ընդունվել է,
սակայն ընդհանուր պետության կողմից՝ ոչ:
Որքան
էլ թուրքական
իշխանությունները փորձեն
լռեցնել պատմությունը,
այնուամենայնիվ, ժամանակ
առ ժամանակ
հայտնվում են
հերոս արվեստագետներ, որոնք
վտանգելով իրենց
կյանքը ազգերին
հիշեցնում են
իրենց անցյալը:
Լուսանկարիչ
Մուժգան Ափարթը
բացել է
իր հերթական
ցուցահանդեսը «Եփրատի մյուս
կողմում ապրողներից անտեղյակ
են արեւմուտքը»
խորագրով: Ավելի
վաղ նա
կազմակերպել էր
մեկ այլ«Գյավուրների փողոց»
ցուցահանդեսը,
որտեղ անդրադառնալով Հայոց
ցեղասպանությանը, ներկայացրել
էր Դիյարբեքիրի
հարյուրավոր հայ
ընտանիքներով բնակեցված
Հանչեփեք թաղամասին,
որը մուսուլմանները անվանում էին
Գյավուրի թաղամաս: