Վաշինգտոնի համալսարաններից մեկում կազմակերպված
սեմինարի
ընթացքում
մասնակիցներին
է
ներկայացվել
Պատմական
Հայստանի
քարտեզը:
Հայական
տարածքներ
ներկայացնող
քարտեզը
մեծ
աղմուկ
է
բարձրացրել
թուրքական
կողմում:
Երկու երկրների միջեւ ստորագրված համաձայնագիրը, Ջորջ Վաշինգտոնի անվան համալսարանի իրավագիտության բաժնում «Հայաստան-Թուրքիա
համաձայնագիր.
իրականություն
եւ
առասպել»
թեմայով
քննարկման
ժամանակ
մասնակիցներին
է
ներկայացվել
Պատմական
Հայստանի
քարտեզը:
Վաշինգտոնում Թուրքիայի դեսպանատան
ներկայացուցիչը
քարտեզի
առնչությամբ
արտահայտել
է
իր
դժգոհությունը,
որակելով
այն
իբրեւ քննարկմանը
ներկայացված
թեմայի
իրավական
չոփորոշիչների
հակասում:
Միեւնույն
ժամանակ
լիազոր
ներկայացուցիչը շեշտել է, որ թուրքական կողմից հրավիրված չեն լրատվամիջոցներ: Նա 1915 թվականի
հայոց
ցեղասպանության
վերաբերյալ
հայկական
կողմի
պնդումների
ընդունմանը
անդրադառնալով,
ներկայացրեց
ցեղասպանության
վերաբերյալ
թուրքական
կողմի
դիրքորոշումը՝
համատեղ
հանձնաժողով
ստեղծելու
վերաբերյալ,
որն
էլ,
ըստ
դիվանագետի,
հայակական
կողմը
հավանության
չէր
արժանացրել:
Համալսարանի դասախոս Սեան Մըրփին պատասխանատվությունն իր վրա վերցնելով, ասել է, որ քարտեզը
վերցվել
է
Google կայքից,
եւ
շեշետեց,
որ
Թուրքիայի՝
սահմանային
հարցերում
ունեցած
անհանգստությունը
ցույց
տալու
նպատակով
է
արվել:
Այս
առնչությամբ
Մըրփին
ասել
է.«
Իմ
նպատակն
է
այս
երկու
երկրներին
մեկ
քարտեզի
մեջ
տեղավորելը,
տարածաշրջանում
շահագրգռված
անձանց
խնդրի
վրա
ուշադրություն
հրավիրելը»:
Քարտեզի վրա ժամանակակից Վրաստանի, Ադրբեջանի, Իրանի եւ Իրաքի սահմաններում գտնվող որոշ հատվածներ
եւս
Պատմական
Հայաստանի
մաս
են
կազմում:
Սեմինարին
մասնակից
Paris Pantheon-Assas համալասարանի պռոֆեսոր Կատերինա Քեսեջյանը արտահայտվել է հետեւյալ կերպ.«Մի՞թե ամոթ է նեկայացնել իրական
պատմությունը»:
Փաստորեն
համալասրանական
գիտական
քնարկումներին
եւս թուրքական կողմի
համար
պատմության
կեղծումն
ապահովող
լրագրողներ
են
անհրաժեշտ:
Դեսպանատան
ներկայացուցիչներն
էլ
վատ
չեն:
Լրագրող
ներկա
չի
եղել,
բայց
ամբողջ
տեղեկությունը
ողողել
է
թուրքական
մամուլը,
ինչպե՞ս
կարելի
է
այս
ամենը
մեկնաբանել: Ներկայացուցիչը խոսել է հանձնաժողով
ստեղծելու
առաջարկի
մասին,
մոռանալով,
որ երրորդ պետությունում կազմակերպված քննարկումը
իր
մեջ
ներառել
է
պատմական
պարզ
ճշմարտություն՝
Պատմական
Հայաստանի
քարտեզը:
Եթե
այս
իրական,
պատմական
փաստը
գիտական
շրջանակներում
քննարկելու
երեւույթը
փոթորիկ
է
բարձրացրել
Թուրքիայում,
ապա
ի՞նչ
հանձնաժողովի
մասին
կարող
է
խոսք
լինել:
Պատմությունը արդար է, ու ինչքան էլ դարեր անցնեն մեկ է պատմության իիրականությունը երբեք չի մոռացվի, ինչքան էլ այն խեղաթյուրեն: Դեսպաններին խեղաթյուրող ու ոչ գիտական լրատվություն ապահովող լրագրողական հմտություններին վարժոցնելու փոխարեն, լավ կլինի Թուրքիան պատմությունը լավ ուսումնասիրի: Երբ Պատմական Հայաստանի քարտեզը պատրաստ էր, թուրքերը դեռ տոհմային պայքարի մեջ էին, Ադրբեջան կոչված խառնածին համայնքը մի քանի տասնամյակի պատմություն ունի, իսկ Նախիջեւանը ջրհեղեղից իվեր Պատմական Հայաստանի մասն է կազմել:: Իրաքն ու Իրանի որոշ հատվածներ էլ են մտնում Պատմական Հայաստանի քարտեզի մեջ: Ճիշտ է: Մենք մոռթելով չենք տիրացել, մեզ աստվածներն են այս հողին արժանացրել: Հայի պատմությունը բոլոր առասպելներից հին է, այս հողը անմահների երկիրն է: Մի օր բիբլիական լեռը իրոք մերը կլինի՝... Դրանի՞ց եք վախենում: